Κολλημένη με το απολυμαντικό χεριών; Ντουλάπα απόλυτα οργανωμένη, κατά χρώμα, είδος, μέγεθος; Ιδιορρυθμίες όπως....




αυτές μπορεί απλά να σχετίζονται με το είδος της προσωπικότητάς σας και τις προτιμήσεις σας. Μπορεί όμως να υποδηλώνουν μια πιο σοβαρή κατάσταση: ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (ΙΨΔ), μία κατάσταση η οποία χαρακτηρίζεται από έμμονες ιδέες και καταναγκασμούς.


Επιστημονική επιμέλεια κειμένου, Καθηγητής Ψυχιατρικής, Ψυχοθεραπευτής, Δρ. Γρηγόρης Σίμος.

Πώς μπορείτε να ξέρετε με σιγουριά εάν κάποιες συμπεριφορές σας αποτελούν συμπτώματα της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής και απαιτείται ιατρική βοήθεια; Δεν υπάρχει κανένα εύκολο test,λέει ο Jeff Szymanski, διευθυντής του Διεθνούς Ιδρύματος ΙΨΔ, το οποίο ΝΑ μπορεί να καταδείξει με σιγουριά τη νόσο. Υπάρχουν όμως συγκεκριμένες συμπεριφορές που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου.
Δείτε παρακάτω τα 10 πιο συχνά συμπτώματα που εμφανίζουν οι άνθρωποι που πάσχουν από ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή.
1)Το πλύσιμο των χεριών
Το καταναγκαστικό πλύσιμο ή απολύμανση των χεριών είναι τόσο διαδεδομένα στην ΙΨΔ, που οι πάσχοντες «πλυντήρια» αποτελούν μια ευρέως αποδεκτή κατηγορία ατόμων που πάσχουν από ΙΨΔ. Η παρόρμηση προέρχεται από το φόβο των μικροβίων (την πιο κοινή εμμονή στην ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή), αλλά μπορεί να εμπλέκεται και με το φόβο του να προκαλέσουμε αρρώστιες σε άλλους ανθρώπους, ή και φόβο μήπως κάνουμε κάτι ανήθικο.
Πότε πρέπει να ζητήσετε βοήθεια: Αν συνεχίζει να σας απασχολεί το θέμα των μικροβίων, ακόμα και μετά το πλύσιμο των χεριών σας, αν ανησυχείτε πως δεν τα έχετε τρίψει αρκετά καλά ή έχετε παράλογους φοβίες για ασθένειες (όπως το να κολλήσετε τον ιό του AIDS από ένα καρότσι του super market), όλα αυτά ίσως θα έπρεπε να σας ανησυχήσουν και να ζητήσετε τη βοήθεια ειδικού.
Ο Jeff Szymanski έχει αναφέρει μια πολύ ανησυχητική συμπεριφορά είναι το να πλένει κανείς τα χέρια του 5 ίσως και παραπάνω φορές την ημέρα και να σαπουνίζει ακόμα και την περιοχή κάτω από κάθε νύχι!
2) Ο υπερβολικός ζήλος για καθαριότητα
Οι άνθρωποι με ΙΨΔ που ανήκουν στην κατηγορία «πλυντήρια», που αναφέραμε παραπάνω, τείνουν επίσης να καθαρίζουν καταναγκαστικά. Όπως ακριβώς συμβαίνει και με το πλύσιμο των χεριών, έτσι και το καθάρισμα του σπιτιού είναι συχνά ένας τρόπος ανακούφισης από τη μικροβιοφοβία. Παρόλο που το καθάρισμα βοηθά να απομακρυνθούν οι έμμονες ιδέες, ωστόσο αυτό δε διαρκεί πολύ και μάλιστα την επόμενη φορά η επιθυμία για καθάρισμα είναι εντονότερη.
Πότε πρέπει να ζητήσετε βοήθεια: Όταν ξοδεύετε απίστευτα πολλές ώρες της ημέρας στο καθάρισμα του σπιτιού, είναι σχεδόν σίγουρο πως συνδέεται με ΙΨΔ. Είναι όμως πιο δύσκολο να καταλάβουμε εάν το καθημερινό καθάρισμα του σπιτιού, διάρκειας 1 ώρας θα μπορούσε να είναι ένα σημάδι ότι πάσχετε από ΙΨΔ. «Το σημαντικό είναι το να καταλαβαίνουμε πότε να σταματήσουμε, λέει ο Dr. Michael Jenike, ψυχίατρος στο Γενικό Νοσοκομείο Της Μασαχουσέτης στη Βοστόνη. Αν δεν μπορείτε να σταματήσετε να καθαρίζετε γιατί νιώθετε ανήσυχοι και φοβισμένοι, τότε θα πρέπει να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας.
3)Ο επαναλαμβανόμενος έλεγχος
Έτσι ονομάζεται η συνήθεια του να επιστρέφει κανείς 3, 4 ή ακόμα και 20 φορές να ελέγξει αν έχει κλείσει το φούρνο ή αν έχει κλειδώσει την εξώπορτα. Αυτοί είναι και οι πιο κοινοί καταναγκασμοί που σχετίζονται με ΙΨΔ και αφορούν σχεδόν το 30% των ατόμων που πάσχουν από τη διαταραχή. Όπως και οι άλλοι καταναγκασμοί, έτσι και ο επαναλαμβανόμενος έλεγχος πηγάζει από το φόβο μήπως πληγωθούμε σωματικά ακόμα και από βαθιά συναισθήματα ανευθυνότητας.
Πότε πρέπει να ζητήσετε βοήθεια: Είναι φυσιολογικό να ελέγχετε 2 φορές κάτι που και που. Όταν όμως ο έλεγχος επηρεάζει την καθημερινή σας ζωή (κάνοντάς σας για παράδειγμα να καθυστερείτε να πάτε στη δουλειά σας) ή γίνεται μια λειτουργία χωρίς την οποία δεν αντέχετε, θα μπορούσε να αποτελεί σημάδι της ΙΨΔ. Υπάρχουν ασθενείς που έχουν τον καταναγκασμό να ελέγχουν το φούρνο ακριβώς 3 φορές.
4)Το μέτρημα
Κάποια άτομα με ΙΨΔ εκτελούν καθήκοντα σύμφωνα με ένα ορισμένο αριθμητικό μοτίβο ή μετράνε μέσα τους καθώς κάνουν τα πράγματα της καθημερινότητάς τους (για παράδειγμα καθώς ανεβαίνουν τη σκάλα ή καθώς καθαρίζουν). Αυτές οι συμπεριφορές πιθανόν να καθοδηγούνται από δεισιδαιμονίες. Για παράδειγμα, η πεποίθηση πως ο αριθμός 7 είναι καλός, μπορεί να κάνει κάποια άτομα να πιστεύουν πως κάτι κακό θα συμβεί στους ίδιους ή σε άλλους αν δεν ανέβουν με τη μία 7 σκαλιά.
Πότε πρέπει να ζητήσετε βοήθεια: Όλα έχουν να κάνουν με το κατά πόσο η συμπεριφορά επηρεάζει την καθημερινότητα. Ο Szymanski αναφέρει πως το μέτρημα μπορεί να αποτελεί μια απλή απόσπαση της προσοχής καθώς οδηγείτε ή καθώς πηγαίνετε στο γραφείο σας. Στην περίπτωση που αυτή η συνήθεια δεν ενοχλεί είτε εσάς είτε κάποιον άλλο, τότε δεν υπάρχει πρόβλημα.

Πρόβλημα υπάρχει όταν δεν μπορείτε να βγάλετε τους αριθμούς από το μυαλό σας.
5)Η οργάνωση
Οι άνθρωποι με ΙΨΔ μπορεί να γίνονται τόσο οργανωτικοί που αγκίζουν τα όρια της τελειομανίας. Ο Szymanski αναφέρει πως τα άτομα αυτά έχουν την ανάγκη να νιώθουν πως όλα είναι τέλεια, συμμετρικά και σε σωστό αριθμό. Αυτή η σχολαστικότητα έχει να κάνει με εμμονές που αφορούν τη συμμετρία και την τάξη.
Πότε να ζητήσετε βοήθεια: Όταν το να είσαι οργανωτικός και να σου αρέσουν τα πράγματα με μία συγκεκριμένη σειρά, ξεπερνά το επίπεδο των απλών προτιμήσεων, γράφει ο Szymanski στο «Εγχειρίδιο του Τελειομανούς». Η ΙΨΔ αρχίζει όταν γίνεται απαιτητική η ανάγκη στο άτομο να οργανώσει για παράδειγμα το γραφείο τους, ακόμα και όταν δεν έχουν τη διάθεση να το κάνουν, προκειμένου να ανακουφίσουν την αγωνία που νιώθουν, ενώ ένα φυσιολογικό άτομο απλά απολαμβάνει και βρίσκει βοηθητικό το να είναι το γραφείο του τακτοποιημένο.
6)Φόβος πως θα συμβεί κάτι κακό
Όλοι κάνουν φευγαλέες σκέψεις για το ενδεχόμενο να τους συμβεί κάτι κακό λόγω ατυχιών.
Έρευνες δείχνουν πως όσο περισσότερο προσπαθούμε να αποφύγουμε σκέψεις σαν αυτές τόσο αυτές φωλιάζουν μέσα στο μυαλό μας. Τα άτομα όμως που πάσχουν από ΙΨΔ κάνουν τέτοιες σσκέψεις σε υπερβολικό βαθμό και επίσης σε υπερβολικό βαθμό προσπαθούν να τις αποφύγουν.
Πότε να ζητήσετε βοήθεια: Είναι σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε πως όλοι μας ,κατά καιρούς, κάνουμε «μαύρες» σκέψεις. Αυτό που θα μπορούσε να αποτελεί προειδοποίηση για ΙΨΔ είναι αν ο φόβος μήπως πέσετε θύματα ληστείας σας κάνει να αποφεύγετε να περάσετε από μια πλατεία για παράδειγμα ή αν η ανησυχία σας για την υγεία της μητέρας σας σας επιβάλει να την παίρνεται πάρα πολλές φορές τηλέφωνο μέσα στη μέρα.
7)Ανεπιθύμητες σεξουαλικές σκέψεις
Όπως ακριβώς συμβαίνει και με τις σκέψεις πως κάτι κακό θα συμβεί, έτσι και ανεπιθύμητες επαναλαμβανόμενες σκέψεις που αφορούν ακατάλληλες σεξουαλικές συμπεριφορές ή taboo, εμφανίζονται συχνά στην ΙΨΔ. Οι ασθενείς μπορεί να φαντάζονται, για παράδειγμα, ότι θα χαϊδέψουν το συνεργάτη τους, ή πως θα κακοποιήσουν ένα παιδί ή πως θα τολμήσουν μια ομοφυλοφιλική συμπεριφορά και τρομοκρατούνται με αυτές τις σκέψεις.
Πότε να ζητήσετε βοήθεια: Οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να πουν «δε θέλω πραγματικά να το κάνω αυτό» ή «αυτό δεν αντιπροσωπεύει το χαρακτήρα μου». Κάποιος όμως που πάσχει από ΙΨΔ σκέφτεται: ¨αυτές οι σκέψεις είναι φοβερές, κανείς άλλος δε σκέφτεται έτσι, τι μπορεί να σημαίνουν για μένα». Το να αλλάζετε τις συνήθειές σας, σαν αποτέλεσμα σκέψεων σαν αυτές _αποφεύγοντας για παράδειγμα gay φίλους ή έναν συνεργάτη τον οποίο σκεφτήκατε σεξουαλικά- αποτελεί ακόμα ένα προειδοποιητικό σημάδι.
8)Διακοπή σχέσεων
Τα άτομα με ΙΨΔ είναι γνωστά για τη μανία την οποία έχουν να διακόπτουν τις σχέσεις τους με τους φίλους, με συντρόφους ακόμα και με μέλη της οικογένειας. Για παράδειγμα, μπορεί να επηρεαστούν για μεγάλο χρονικό διάστημα από ένα απλό και αστείο σχόλιο στη δουλειά και αυτό να τους κάνει να απομακρύνουν το συνάδελφό τους, ή να χαλάσουν μια ερωτική σχέση με αφορμή μια μικρή παρεξήγηση. Αυτή η νοοτροπία μπορεί να αντανακλά μια υπερβολική αίσθηση της ευθύνης ή δυσκολία στην αποδοχή της αβεβαιότητας.
Πότε να ζητήσετε βοήθεια: Ο χωρισμός με το αγόρι ή με το κορίτσι μας μπορεί να μας κάνει όλους να υποφέρουμε, ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή όχι ΙΨΔ. Σημάδι όμως της νόσου αποτελεί το να κατακλύζει το μυαλό κάποιου η αμφιβολία ή ο φόβος πως ο ίδιος είναι κακός άνθρωπος.
9)Η συνεχής αναζήτηση διαβεβαίωσης
Μια μέθοδος την οποία υιοθετούν τα άτομα με ΙΨΔ προκειμένου να μειώσουν το άγος τους είναι το να ζητάνε συνέχεια τη γνώμη των φίλων τους και της οικογένειάς τους. Αν παραδείγματος χάριν ένα άτομο ανησυχεί υπερβολικά μήπως γίνει ρεζίλι σε ένα πάρτι που έχει σκοπό να πάει, δε θα διστάσει να ζητήσει επανειλημμένα την άποψη ενός φίλου. Το να ζητάει κάποιος την άποψη των φίλων του για προσωπικά του θέματα, όπως «σου φαίνεται βρώμικο το σπίτι μου;», πιθανόν να είναι και ένας τρόπος να αποφύγει τις καταναγκαστικές συμπεριφορές.
Πότε να ζητήσετε βοήθεια: Όλοι χρησιμοποιούν τους φίλους τους για συμβουλές. Αν όμως κάποιος πιάνει συχνά τον εαυτό του να κάνει την ίδια ερώτηση, ξανά και ξανά, αυτό θα μπορούσε να σηματοδοτεί ΙΨΔ. Το σημαντικό είναι πως η διαβεβαίωση που παίρνετε από τα αγαπημένα σας πρόσωπα θα μπορούσε να εντείνει τον καταναγκασμό σας.
10)Μίσος της εμφάνισης
Η διαταραχή της δυσμορφίας σώματος είναι μια κατάσταση που σχετίζεται με την ΙΨΔ, στην οποία οι άνθρωποι εστιάζουν την προσοχή τους σε ένα συγκεκριμένο σημείο του σώματός τους το οποίο θεωρούν δύσμορφο ή μη ελκυστικό –συχνά τη μύτη τους, το δέρμα ή τα μαλλιά τους. (Σε αντίθεση με τις διατροφικές διαταραχές, η διαταραχή της δυσμορφίας σώματος δεν έχει να κάνει με τις αλλαγές του βάρους και τη διατροφή). Οι εμμονές που σχετίζονται με τη διαταραχή αυτή είναι παρόμοιες με αυτές που παρατηρούνται σε άτομα με ΙΨΔ. Πολλοί άνθρωποι με διαταραχή δυσμορφίας σώματος πάσχουν και από ΙΨΔ και εκτός από το πώς φαίνεται το σώμα τους ανησυχούν και για την καθαριότητά του.
Πότε να ζητήσετε βοήθεια: Είναι λογικό να μη σας αρέσουν κάποια από τα χαρακτηριστικά σας. Τα άτομα όμως που πάσχουν από διαταραχή δυσμορφίας σώματος μπορούν να περνάνε πάρα πολλές ώρες μπροστά στον καθρέφτη. Ο Szymanski έχει αναφέρει πως υπερεκτιμάται το πόσο σημαντικό είναι πραγματικά το χαρακτηριστικό τόσο για τους ίδιους όσο και για τους άλλους και κάποιοι μπορεί να αποφεύγουν τους άλλους ανθρώπους.




Πηγή: boro.gr